bij fertiliteitsbehandelingen
Ovariële Hyperstimulatie Syndroom (OHSS) is een mogelijke complicatie van fertiliteitsbehandelingen zoals IVF en ICSI. Bij deze behandelingen worden hormonen toegediend om de eierstokken te stimuleren en meerdere eicellen te laten rijpen. Soms reageren de eierstokken te sterk op deze hormonen, wat leidt tot een aandoening die bekendstaat als Ovariële Hyperstimulatie Syndroom (OHSS), oftewel overstimulatie.
Overstimulatie ontstaat wanneer de eierstokken overmatig reageren op de hormoonbehandeling, wat resulteert in een te veel aan eiblaasjes (follikels). Dit kan leiden tot een opgezwollen buik, vochtophoping en in sommige gevallen ernstige complicaties. De overmatige productie van follikels kan ook leiden tot een verhoogde kans op het ontstaan van cysten of bloeding in de eierstokken. In ongeveer 2 procent van de IVF/ICSI-behandelingen treedt dit op. De kans hierop is groter bij jonge vrouwen en vrouwen bij wie de rijping van de eiblaasjes verstoord is (PCO-syndroom).
Om overstimulatie te voorkomen, worden tijdens de stimulatiefase regelmatig echo’s en bloedonderzoeken gedaan. Toch kan het voorkomen dat je lichaam heftig reageert op de hormoonstimulatie. Als er op de echo veel kleine follikels te zien zijn en het oestrogeengehalte in je bloed erg hoog is, kan de arts besluiten om de behandeling vroegtijdig te stoppen. Na een herstelperiode van 2 tot 3 maanden kan een nieuwe poging worden gestart.
Soms wordt pas ná de rijpingsinjectie (hCG) duidelijk dat er sprake is van overstimulatie. In dat geval worden de eicellen wel geoogst, maar vindt er géén terugplaatsing plaats. De embryo’s worden dan ingevroren voor een latere cyclus. Dit voorkomt risico’s, omdat een zwangerschap de klachten kan verergeren.
Het is daarom belangrijk in deze periode géén onbeschermde seks te hebben. Gebruik een condoom om zwangerschap en complicaties te voorkomen.
Blijf alert op klachten als snelle gewichtstoename (>1,5 kg per dag), een opgezette buik, pijn, misselijkheid of benauwdheid en neem bij enige twijfel direct contact met ons op.
De symptomen van overstimulatie kunnen variëren van mild tot ernstig. In de meeste gevallen ervaren vrouwen lichte tot matige symptomen zoals:
In sommige gevallen kunnen de symptomen ernstiger zijn en medische aandacht vereisen, twijfel daarom niet om contact op te nemen.
Tijdens een vruchtbaarheidsbehandeling worden je eierstokken gestimuleerd om meerdere eiblaasjes te laten groeien. Het is belangrijk dat dit gecontroleerd gebeurt, om overstimulatie (OHSS) te voorkomen. Daarom maken we in deze fase regelmatig inwendige echo’s om het aantal follikels (eiblaasjes) en de hormoonwaarden in je bloed goed in de gaten te houden.
Toch kan het soms gebeuren dat er té veel follikels ontstaan en je oestrogeengehalte te hoog wordt. In dat geval kan de arts besluiten om de behandeling tijdelijk te stoppen, zodat je lichaam tot rust kan komen. Na ongeveer twee tot drie maanden kan dan een nieuwe poging worden gedaan.
Rond de tijd van de eicelpunctie raden we je aan om geen onbeschermde seks te hebben. Mocht er namelijk toch sprake zijn van overstimulatie, dan is het belangrijk om een zwangerschap te voorkomen. Gebruik daarom een condoom.
Het kan voorkomen dat de behandelaar geen overstimulatie verwacht en dat een dreigende overstimulatie pas blijkt nádat de hCG-injectie (de rijpingsinjectie) is gegeven. Het laten ontstaan van een zwangerschap kan dan ernstige gevolgen hebben.
De eiblaasjes (follikels) worden wel door middel van een punctie uit het lichaam gehaald en de laboratoriumfase van de IVF- of ICSI-behandeling kan gewoon doorgang vinden. Wel zal besloten worden om in die cyclus géén terugplaatsing te doen en de embryo’s (na toestemming) in te vriezen.
Deze kunnen later, na ontdooiing en verdere celdeling, voor terugplaatsing gebruikt worden in een, spontane (een niet-gestimuleerde) cyclus. Wij adviseren je in deze periode geen onbeschermde seks te hebben. Een zwangerschap moet bij een dreigende OHSS voorkomen worden, gebruik daarom een condoom.